Najstarszymi wsiami drobnoszlacheckimi były te spośród nich, które już w początkach XVI w. podzielono między wielu potomków pierwszego osadnika, a więc: Szymany, Pieńczykowo z Ciszewem, Toczyłowo. W miejscu zwanym Góra nad Łkiem, gdzie można było przeprawić się na druga stronę rzeki, Szymanowie założyli na 40 włókach wieś zwaną najpierw Góra, a następnie Szymany-Góra Łek. Jeden z nich, wzmiankowany w 1525 r. Stanisław Chełpa przeniósł się z powrotem do ziemi wiskiej, gdzie osiadł we wsi Chełpy-Kacprowo. W 1536 r. wzmiankowany jest Abraham Szymon z Góry, w 1574-1550 – dziewięciu z tej Góry, a w 1567 r. na popis stanęło 16 szlachty z Szyman, w tym synowie Abrahama, Marcina, Andrzeja, Wojciecha, Jakuba, Augustyna, Hieronima i Chełpikowie, a więc już w pierwszej połowie XVI w. w Szymanach mieszkało około 8 rodzin. Powstała zatem ta wieś jeszcze w XV w.

W 1569 r. przysięgę złożyło 15 szlachty z Szyman. W 1676 r. na 9 do Szymanowskich należały 3, a w 1790 r. na 15 części – 10 do Szymanowskich, mających przeważnie po jednym dymie (najzamożniejszy Andrzej miał 4 dymy). Z innych rodzin wcześnie osiadłych [w Szymanach] należy wymienić Skarżyńskich (są już w XVII w.), Jankowskich, Sulewskich i Łubów w XVIII w.

W 1704 r. podkanclerzy Szczuka kupił część Szyman, na której w końcu XVIII w. były 3 dymy chłopskie. Spory o tę część stały się nieraz źródłem krwawych zatargów między szlachtą a służbą Szczuków. Szymanowscy ci byli zapewne gałęzią Szymanowskich z Szyman w ziemi wiskiej. Od nich poszli Kacprowscy we wsi Chełpy-Kacprowo.

Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie grajewskim do połowy XVI wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów powiatu grajewskiego., pod red. Gnatowski M. i Majecki H., Warszawa 1975, s. 216.

Wydzierżawiono też [w XVI w.] prawo połowu ryb na rzekach Łek i Biebrzy. W pobliżu granicy puszcz na Łku między wsiami Szymany i Danówek szlachta z tych wsi i Kulig zbudowaął most, który ułatwił połączenie położonych na grądach wsi szlacheckich z Mazowszem.

Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie grajewskim do połowy XVI wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów powiatu grajewskiego., pod red. Gnatowski M. i Majecki H., Warszawa 1975, s. 235.


Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa 1880-1902.


Szkic projektowanego obszaru scaleniowego wsi Szymany, gminy Bogusze, powiat Szczuczyński z 17 stycznia 1928 r. (zespół „Powiatowy Urząd Ziemski w Grajewie”, NZ 51, sygn. 77, k. 30, Archiwum Państwowe w Suwałkach Oddział w Ełku


Właściciele ziemscy [w Szymanach] (proprietaires fonciers): Jankowski Ant. (91) – Modzelewski Marceli (1765) – Stypułkowski Adam (76) – Stypułkowski Franc. (90) – Szymanowski Bron. (90).

Księga Adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa 1929 r.


Podpisy uczniów szkoły w Szymanach w Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych z 1926 r.
źródło: https://www.loc.gov/resource/pldec.079/?sp=91&q=szczuczyn+bialostocki


Mapa topograficzna opracowana w 1929 r. przez Wojskowy Instytut Geograficzny w Warszawie, sprawdzono w terenie w 1927 r.